Open login
Главная РИХАНГУЛЬ МАХПИРОВА
РИХАНГУЛЬ МАХПИРОВА
23.12.2012 17:53   

Дата рождения -   01 августа  1946 года.
Место рождения  - с.Чилик  Енбекши-Казахского района Алматинской области.

Список сыгранных ролей :
1.Наркес     - сп.»Наркес» Юмагулов
2.Адвокат    -сп. «Пленники» К.Мухамеджанов
3.Назы    -сп. «Дуэль « М.Байджиев
4.Алтынай    -сп. «Первый учитель» Ч.Айтматов
5.Аксинья     -сп.»Тихий Дон» Шолохов
6.Бота     -сп.»Казак солдаты» Г.Мусрепов
7.Галия    -сп. «Балуан Шолак» С.Муканов
8.Мехменебану- сп. «Фархад и Ширин» Ш.Хуршид
9.Назугум     -сп. «Назугум» Дж.Бусаков
10.Лейл    -сп. «Лейли и Меджнун»

Краткое резюме.

Свою творческую деятельность начала в Карагандинском казахском областном театре им.С.Сейфуллина.  С 1971 года по 1977 год работала в Джамбулском областном театре им.Абая. И с 1977 года  по настоящее время работает в Уйгурском театре в должности солистки-вокалистки.

 

 

Актриса широкого творческого диапазона. Высокий профессионализм, актерское мастерство, внешние данные присущи в исполнении всех сыгранных ролей. Мастерски исполняет как глубоко трагедийные, так и комедийные роли. Является одной из центральных ведущих популярной шоу программы «Табассум». Миниатюры в ее исполнении надолго запоминаются зрителю. Творчески активна.

Имеющиеся звания, награды -
Заслуженная артистка Каз ССР, 1996

Биография артистки взята с сайта http://uigurteatr.kz/

Предлагаем вашему вниманию миниатюру  с участием артистки.

Dim lights Embed Embed this video on your site

Dim lights Embed Embed this video on your site

Dim lights Embed Embed this video on your site

Dim lights Embed Embed this video on your site

 

Мәшәқәт вә садақәт.

«Уйғур авази» гезити, 23 февраль 2017 ж.

Қайсиду-бир данишмән: «Сәнъәт – пәқәт дунияға болған көзқаришимизни ипадиләш тәрзи әмәс, бәлки инсанийәт үчүн үмүт йоли» дегән екән. Һәқиқәтәнму, сәнъәткарниң зиммисигә артилған жүк наһайити еғир.

Бу жүк — уни күзитип турған миңлиған, миллионлиған қаракөзләрниң ишәнчә һәм үмүт жүки. Шуңа мәйли заман қанчә өзгәрмисун, сәнъәт өз нами билән әсирләр ешип яшап, һәқиқий сәнъәткарниң һәқиқий мухлислириму дайим болған һәм болиду. Сәнъәткарниң бәхитсизлигиму хәлқиниң, мухлислириниң нәзәридин сиртта қелиши болуп һесапланса керәк. Бизниң сәнъәтхумар хәлқимиз қедимий тарихқа егә сәнъитимизниңму, әҗдатларниң бай мирасини әвлаттин-әвлатқа йәткүзүштә һардим-талдим демәй меһнәт қиливатқан сәнъәткарларниңму қәдрини билиду, өзлири сөйгән сәнъәткарниң һаят йолини, роһий дуниясини билишкә қизиқиду.

Мениң бу мақаләмниң қәһримани көрүнгән адәмниң чиқишқа һәққиму йоқ, муқәддәс сәһнидә «дайим пидаийлиқни вә садақәтни тәләп қилидиған сәнъәтниң нениниң қанчилик қаттиқ болидиғанлиғини» йерим әсир баштин өткүзүп, өткән жили һаят даваниниң 70-пәллисигә көтирилгән, Қазақстан Җумһурийитиниң  хизмәт көрсәткән артисти Реһангүл Мәхпирова әйнә шундақ хәлқимизниң иззәт-еһтирамиға бөләнгән, сәнъәттин өзини тапқан һәқиқий талант егисидур.

Мән Реһангүл һәдиниң сәнъәткә болған садақитигә зоқлинимән. Сәһнә мәсъулийитини чоңқур һис қилип, һәрқандақ вәзийәт вә шараитта сәһнигә һәм мухлислириға хиянәт қилмай келиватқан Реһангүл Мәхпированиң  сәнъәттә бесип өткән йоли үлгә-ибрәткә мунасип екәнлиги талашсиз.  Чүнки у спектакльдики жүрәккә салмақ, йәлкигә жүк артидиған мәшәқәтлик пәйтләрни тамашибинға йәткүзүштин һечқачан  һарған әмәс.

Буниңдин 50 жил муқәддәм сәнъәткә болған иштияқ Реһангүл һәдини Алмутидики Қурманғазы намидики консерваторияға елип келиду. Реһангүл Мәхпирова бу билим дәргаһида Қазақстан хәлиқ артисти Асқар Тоқпановниң курсида оқуш бәхтигә сазавәр болиду. Әсли, билгән адәмгә, устазниң бир еғиз гепиму һаят мәктиви болалайду.  Реһангүл һәдә хәлиқ еғиз әдәбиятини, қазақ хәлқиниң сәнъәт тарихини, қара сөзиниң қудритини тамашибин қәлбигә йәткүзүшниң қир-сирлирини яхши билгән устазидин көп нәрсиләрни үгинип чиқиду. Шуңа у бүгүн сәнъәттә қанчилик егиз чоққиға еришмисун, әшундақ устазниң қолида билим алғиниға пәхирлинип, униң исмини мәмнунийәт билән тилға алиду.

Реһангүл Мәхпирова алий оқуш орнини тамамлап, иш-паалийитини ана жутидин жирақтики Қарағанда шәһиридики С.Сейфуллин намидики вилайәтлик театрға йолланма билән берип, актриса болуштин башлайду.  Өзиниң ишләмчанлиғи, тиришчанлиғи түпәйли сәһнидики һәрбир рольни җан-җигәри билән иҗра қилип, бирдинла көзгә чүшкән уйғурниң талантлиқ қизи қазақ театриниң сәһнисидә «Қарагөздә» — Маржан,  «Наркеста» — Наркес,  «Йәкму-йәктә» — Наз образлирини яритиду. Ейтмаққа оңай болғини билән, сәһнидә башқа тилда таза сөзләп, тамашибинниң көңлидин чиқиш һәркимниң қолидин келивәрмәйдиғанлиғи ениқ.

Сәһнидики дәсләпки қәдимини әйнә шундақ утуқлуқ башлиған Реһангүл Мәхпирова кейинирәк Җамбул драма театриға ишқа орунлишиду. Бу йәрдиму у өзиниң ярқин талантини көрситишни билип, улуқ намайәндиләр болған Ч.Айтматовниң «Биринчи муәллимидә» — Алтынай, М.Шолоховниң «Тиниқ Донида» Аксинья, Ғ.Мусреповниң «Қазақ солдитида» — Бота, С.Муқановниң «Балуан Шолақ» спектаклида Ғалия охшаш һәрхил характерлиқ рольларни  бабида орунлайду.

Жуқурида нами аталған театрларда маһарәт мәктивидин дәрис алған Реһангүл Мәхпирова 1977-жили аилә шараитиға бағлиқ Алмутиға келип, Уйғур театриға ишқа орунлишиду.

Жиллар немә дегән учқур! Мана һәш-пәш дегичила, аридин 40 жил өтүпту. Бу жиллар ичидә Реһангүл һәдә театримиз репертуаридин орун алған һәрхил жанрдики көплигән жирик әсәрләрдә, атап ейтқанда, «Пәрһат —Ширинда» — Мехменебану,  «Назугумда» — Назугум,  «Ләйли — Мәҗнунда» — Ләйли, «Парасәтсиз тәхсирдә» — Доримена, «Одиссейниң ғәзивидә» — Диона, «Ғерип — Сәнәмдә» — Һәлимә, «Анарханда» — Гүлзарә, «Анамниң ақ көйниги», «Африкилиқ күйоғул»,  «Бир түп алма» спектакльлирида — Ана, «Келинләр қозғилиңида» — Пәрманбүви, «Ялғуз ялпузда» — Алтын, «Ай тутулған түндә» Танқабикә кәби бир-бирини тәкрарлимайдиған, бәдиий җәһәттин бәркамал онлиған баш қәһриман образлирини жуқури маһарәт билән яритип, Уйғур  театри тәрәққиятиға мунасип һәссә қошти вә тамашибинларниң меһир-муһәббитигә бөләнди.

Реһангүл Мәхпирова яратқан образлар ичидә болупму бир-бирини тәкрарлимайдиған Ана обризиниң характери, роһий дунияси, кәчмишлири, арзу-арманлири алаһидә әһмийәткә егә. Чүнки  актриса бу образға чоңқур қәлб, кәң меһир билән яндишип, аниларниң барчә пәзиләтлирини муҗәссәмләп берәлиди, өзигә жүкләнгән еғир вәзипиниң чоққисидин көрүнди.  Болупму татар драматурги  Ш.Хусаиновниң «Анамниң ақ көйниги» спектаклида  Реһангүл һәдә яратқан Ана обризи жүригимдин орун алди. Спектакльда балилириниң ағриқ анисини беқишқа имканийити яр бәрмәйдиғанлиғини ейтип, банә-сәвәп тепиватқанлиғини чүшинип, ичидә қан жиғлаватқан ана обризини зор маһарәт билән иҗра қилған Реһангүл Мәхпироваға қайил болисән. Тоққуз бала туғуп, тәрбийилигән Аниниң еғир тәғдири тамашибинниң жүрәк-бағрини езиду… Мәзкүр спектакль театримизда хелә жиллар бурун қоюлған болсиму, шу чағда көп тамашибинларниң көз яшлирини йошуруп қалалмиғанлиғиға гувачи болған едим. Шу тамашибинлар қатарида мәнму бар едим, бирақ  у чағларда анам тирик болғачқиму, яшлирим көзүмдин төкүлгән еди. Анамдин айрилғандин кейин, бу әсәр мениң жүрәк ярамға аһаңдаштәк билинип, сақаймас кесәлгә дучар болуп, өмүр билән өлүмниң арисида күришиватқан Ана —Мәхпированиң мискин қияпитини пат-патла көз алдимға кәлтүримән. Кәлтүримәндә, қәлбимдә һиссият җош уруп, анамни сеғиништин муңға петип, жүрәк яшлиримға әрик беримән. Жиллар өтсиму, қәлбимдики тәсир күчини йоқатмиған, мени һеликәм һаяҗанға салған бу рольни Реһангүл һәдиниң актерлуқ маһарәтниң чоққиси дәп чүшинимән.

Реһангүл Мәхпирова бүгүнки күндә театр репертуаридин орун алған Ә.Оразбековниң «Бир түп алма» спектаклида Диләрәм аниниң обризиниму бабида орунлап кәлмәктә. Сәһнидики һаят күндилик һаяттин анчә жирақ әмәс бу спектакльда бир угида туғулуп чоң болған пәрзәнтлириниң бир-биригә вә өзигә  нисбәтән көйүмсизлиги, меһир-шәпқәтсизлиги, пул-байлиққа болған нәпсихорлуғи аниниң жүригини моҗуйду. Туғулған күнидә балилирини сеғинип күткән Ана — Мәхпированиң үмүти ақланмай, тамашибин залида олтарған талай аниларниң жүрәк тарлирини тәвритип, көз чанақлирини яшқа толтурғанлиғиниңму гувачиси болдум.  Мошу йәрдә Реһангүл Мәхпированиң  Диләрәм аниниң обризини жуқури дәриҗидә яратқанлиғи үчүн Астанада өткән миллий театрлар фестивалида «Ең үздік екінші пландағы әйел бейнесі» номинацияси бойичә мукапатқа егә болғанлиғини ейтип өткән орунлуқ.

Мустай Кәримниң «Ай тутулған түн» трагедиясидики Танқабикә кәби мурәккәп вә күчлүк драматик образму Реһангүл Мәхпирова иҗадида алаһидә орун тутиду. Сәнъәттә шундақ образлар барки, беихтияр уларға охшиғуң келиду. Реһангүл һәдә Танқабикә бойидики ирадә, бәрдашлиқ кәби туйғуларни өзигә маһарәт билән шундақ сиңдүргәнки, тамашибин униң иҗрасидин күч, һаятий савақ алалайду.

Актриса өзиниң комедиялик рольларниму жуқури дәриҗидә иҗра қилалайдиғанлиғини Саид Әхмәдниң «Келинләр қозғилиңи» спектаклида Пәрманбүви обризини гәвдиләндүрүп, йәнә бир қетим намайән қилди. У бу рольни пүтүн вуҗуди, җан-дили билән берилип ойниди. Мән залда уни күзитип олтиримән. Бир қариғанда, Реһангүл һәдә һәқиқәтән өз өйидә, келинлириниң арисида бемалал һәрикәтлинип, сөзләп олтарғандәк билинәтти. Әслидә у бирәр һәрикәтни чекидин ашурмаслиғи, үз ипадисиниң сүнъий болуп қалмаслиғи, авазида әсәбийлик сезилип қалмаслиғи үчүн пүтүн вуҗудини ирадисигә бойсундуруп һәрикәт қиливататти. Бирақ буниң һәммисини тамашибинға сәздүрмиди. Р.Мәхпирова һәқиқий мусулман аялиниң һаятий принциплирини, еқидилирини миллий қәдрийәтләргә шундақ маһарәт билән улаштурдики, һечбир тамашибин униң залимлиғидин, қопаллиғидин  азап чәкмәй, бәлки униң һәрбир һәрикитини күзитип,  өзини растла Пәрманбүвиниң өйидә олтарғандәк һис қилди…

Реһангүл Мәхпированиң комедиялик рольлири 20 жилға йеқин вақит «Тәбәссүмдә» вә башқиму һәзил-күлкә программилирида давамини тепип кәлмәктә. У бу программиларда қоюлған онлиған миниатюриларда ойнап, тамашибинларни күлкигә ғәриқ қилип, уларниң әң сөйүмлүк актрисиси сүпитидиму зор алқишларға еришти. Реһангүл һәдә сәһнигә чиқа-чиқмайла, тамашибинлар уни үнидин тонуп, күлүшкә башлайдиғанлиғини, униң қияпити үзләргә тәбәссүм, қәлбләргә иллиқлиқ һәдийә қилидиғанлиғини көрүп жүримән.

Реһангүл һәдә қанчә жуқури маһарәткә егә болмисун, у дайим издиништә. Өзигә ишинип тапшурулған һәрбир рольға җиддий яндишип, һәр қетим сәһнигә чиқиш алдида һаяҗан илкидә сөзлирини тәкрарлап жүргәнлигини көримән. Сәнъәтни һаятиниң мәзмуни дәп билип, шу сехирлиқ йолда тамашибинларни бәһримән қилишқа бәл бағлиған Реһангүл һәдиниң  буниңдин кейинму сәнъәт ишқида от болуп йенип яшишини, жүригидики ғәйрәт билән шиҗаәтниң йәниму узаққа йетишини халаймән.

Бәзән сәнъәткарларға тамашибинниң алқишидин артуқ һечнәрсә керәк әмәс дәп қойимиз. Бәлки шундақту. Лекин биз инсан балисиғу! Болупму көңли назук иҗаткарлар бәрибир өмүр бойи қилған меһнитиниң қәдирлинишини, кимду-бири униң тоғрилиқ икки еғиз яхши гәп билән уни тилға елишини дилидин халайду. Бир иллиқ инкас аңлиса, көңли арам тепип, өзигә қанат пүткәндәк һис қилиду. Илаһим, мениң бу мақаләм Реһангүл һәдиниң жүригигә арам беғишлап, сәнъәттики пәрвазида кичиккинә болсиму роһий мәдәт бәрсун!

Патигүл МӘХСӘТОВА.

http://uyguravazi.kazgazeta.kz/?p=28627#more-28627

 
Интересный материал? Поделись с другими:

Комментарии 

 
+2 #3 masgut 2015-10-06 19:22 rigangul hanim!!man sizni uyghur ipizut sahasidiki yol achkuchi lgindar shahic, buyuk ustaz dap karayman!!..sahnidiki oynigan ipizutlirigiz bizga shundak yakidu..bizning ayilidikilar sizning oynigan ipizutlirigizga bakla amirak!! man ham mining bir nachqa doslurum ham xundak!!siz,ruk iya hanim ham mahmutjan apandilar bizning kalbimizdiki mangguluk yarkin obrazlarsilar!! silarga uzun umur ,salamatlik tilayman,,yigi ipizutliringlar ni kutup kalimiz!!
 
 
+3 #2 наргиз 2014-06-01 14:20 Вы мои самые любимые! вам нет равных.очень вас люблю!!!!!!1
 
 
+3 #1 Guzelya 2013-03-29 13:05 Талантливый человек, вам благодарность!!