|
Нахша – униң һаяти
«Uiğur avazi», 26 Маусым, 2025
Йеқинда Қ.Ғоҗамияров намидики җумһурийәтлик дөләт Уйғур академиялик музыкилиқ комедия театрида хәлиқара фестивальларниң вә «Umai-2023» миллий мукапитиниң лауреати, «Нава» ансамблиниң нахшичиси, хәлқимизниң сөйүмлүк сәнъәткари Меһрат Рәхмәтҗанниң https://parvaz.kz/index.php/myhrat-rahmetjanov «Һаят – нахшам...» намлиқ йәккә концерти болуп өтти.
Кичигидин сәнъәткә қизиқип өскән Меһрат – Әмгәкчиқазақ наһийәсигә қарашлиқ Маливай йезисида туғулған. Дәсләп мәзкүр жуттики оттура мәктәпни тамамлап, П.Чайковский намидики Алмута музыкилиқ колледжида тәһсил көриду. Андин «Нава» фольклор ансамблиға ишқа қобул қилинип, та бүгүнки күнгичә қизғин иҗат қилмақта. Театрда паалийәт елип бериватқиниға аз вақит болсиму, у һечкимгә охшимайдиған авази билән тамашибинларниң алқишиға сазавәр болған нахшичи. Кейинки вақитларда театримизда музыка сәнъитиниң дурданиси болған «12 муқамни» утуқлуқ орунлап, хәлқимизниң зилва авазлиқ нахшичисиға айланмақта.
Меһрат Рәхмәтҗан иҗра қилған уйғур муқамлири буниңдин бирнәччә жил илгири Әзәрбайҗанниң Баку шәһиридә өткән хәлиқара муқам фестивалида иккинчи орунға сазавәр болған. Түркияниң Анкара шәһиридә у Абдурешитхан обризи арқилиқ «Рак» муқамини жуқури маһарәт билән орунлап, тамашибинларни мәмнун қилған еди.
Сәһнә пәрдиси Меһратниң иҗрасида «Нава» муқәддимисиниң сәними билән ечилди. Нахшичи муқамни наһайити бабиға йәткүзүп орунлап, тамашибинлиримизниң көңлидин чиқти. Чүнки Меһрат «12 муқамни» иҗра қилишта, сәнъәттики устазлириниң йолини утуқлуқ давам қиливатиду. Концерттиму «Нава» ансамблиниң нахшичиси, булбулимиз Нуралим Варисов, Маратҗан Норузов, Фурқәт Зайиров билән бирликтә хәлиқ нахшилиридин болған «Или бир жүрүш нахшилирини» иҗра қилди. Шундақла у «Қәшқәр чатма нахшилирини» ейтип, кәлгән меһманларға жуқури кәйпият һәдийә қилди. Өз новитидә, устазлириму Меһратқа иллиқ тиләклирини билдүрүп, техиму өсүп-йетилишини тилиди.
Театрниң баш балетмейстери Һәҗәрбүви Халимова сәһниләштүргән «Рухсарә» уссул ансамблиниң әвришим уссуллири Меһрат орунлиған муқам-нахшиларға җор болди.
Нахшичи өз мухлислириға қазақ, өзбәк, түрк тиллиридиму нахшиларни орунлап, башқа милләт вәкиллиригә болған һөрмәт-иззәтни, мәдәний достлуқни көрсәтти.
Концерт җәриянида Меһрат Рәхмәтҗан муәллиплик нахшилириниму орунлиди. Яшлар арисида нахшилири дайим аммибап һәвәскар шаир Камунар Турсунов сөзини, Илияр Мәшүров билән Ризайдин Сейитов қатарлиқ бәстикарлар аһаңини язған «Ашиқ болдум», «Яндим» вә шаирә Ташгүл Һезиярованиң қәлимигә мәнсүп «Чақнайду яр» нахшилирини орунлиғанда, тамашибинлар орунлиридин туруп, шох уссулларни ойнап, концертни техиму җанландурди.
Меһрат муқам вә эстрадилиқ нахшиларнила әмәс, опера нахшилириниму жуқури дәриҗидә орунлалайдиғанлиғини тонулған нахшичи Зулияр Қадиров билән бирликтә ейтқан италиячә нахша арқилиқ испатлиди. «Пак яша» намлиқ нахшини болса, өзи дутарда, М.Норузов тәмбирдә, Ә.Ғаппаров сатарда орунлиди. Бу болса, Меһратниң миллий саз әсваплиримизда челишни яхши өзләштүргәнлигиниң ярқин ипадисидур.
М.Рәхмәтҗан тарихий Вәтиминиздә тонулған нахшичилар Абдулла Абдуреһим, Дилшат Райдин қатарлиқ юлтузларниң нахшилириниму иҗра қилип, бар һүнирини паш қилди.
Алаһидә тәкитләш керәкки, Меһрат тил тоғрисида бир мисра шеир оқуп, ана тилимизни сақлап, пәрзәнтлиримизни өз тилимизда оқутушқа чақирип, «Ана тилим» намлиқ нахшини ейтип, барлиқ тамашибинни чоңқур ойға салди.
Меһрат Рәхмәтҗан өзиниң йәккә концерти давамида ана жутидин қәдәм тәшрип қилған бова-момиси, ата-анисиға өзиниң пәрзәнтлик рәхмитини ейтип, гүлдәстиләрни тутти.
Тамашибинларға арамбәхш дәмләрни беғишлиған концерт программисиниң сценарий муәллипи Гүлбаһар Насирова билән сәһниләштүргүчи режиссери вә риясәтчиси, актер Бәхитҗан Авдуновниң әмгигини атап өтмәй мүмкин әмәс. Дәрһәқиқәт, муқамларни бабиға йәткүзүп орунлашта сазәндиләр һәм классикилиқ нахшиларни иҗра қилишта оркестр билән солистларниң һүнәрлири муһим роль ойнайду. Уларни башлап меңишта дирижерға чоң җавапкәрлик жүклиниду. Өзлиригә жүкләнгән вәзипиниң һөддисидин чиқалиған баш дирижер Алимҗан Тоқаев билән яш дирижер Ялқунҗан Әзизовқа алаһидә миннәтдарлиқ билдүрүшкә әрзийду.
Нахшичиниң йәккә концерти мәзмунлуқ, утуқлуқ өтти. Залға лиқ толған тамашибинлар Меһратқа гүлдүрлигән алқишлирини, гүлдәстилирини яғдуруп, концерттин бәк бәһирлинип қайтти.
Меһрат Рәхмәтҗан жуқурида аталған мукапатларниң саһибила әмәс, шундақла театримиз тәрипидин тәсис қилинған, «Әң яхши нахшичи» номинацияси бойичә «Чолпан» мукапитиниң саһиби. Һә, бүгүн болса, у қутлуқ сәнъәт дәргаһимизда йәккә концертини берип, сәһнә төридә чолпан кәби чақниди. Келәчәктә сөйүмлүк нахшичимиз талай даванларни беқиндуруп, техиму ярқин чақнисун, дәп тиләймиз. Чүнки нахша – униң һаяти.
Хуршидәм ҺЕЗИМОВА
Алмута шәһири
https://uyguravazi.kazgazeta.kz/news/53187
|
